İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin başlattığı İlhamdan Mülheme atölye serisi, sanat ve zanaat ehlinin yetişmesinde önemli rol oynayan usta-çırak ilişkisini farklı sanat dallarında günümüzde de sürdürmeyi amaçlıyor. Atölyelerin ilkinde minyatüre odaklanan Merkez, tarihin bir parçası olan bu sanatsal üretimleri doğru okumanın yöntemlerini katılımcılara aktardı.
“Genellikle el yazması kitaplarda yer alan küçük boyutlu renkli resim.” * olarak tanımlanan minyatürler dönemlerinin yaşam tarzından geleneklerine, sosyal yaşamdan mimariye, tarihi olaylardan dinsel konulara kadar birçok alanı betimleyen sanat eserleri olmalarının yanında aynı zamanda tarihi birer belge. Bu nitelik onları araştırmacılar için önemli bir kaynak yapıyor. Usta-Çırak Atölye Çalışmaları üst başlığıyla düzenlenen İlhamdan Mülheme atölyelerinde belge boyutuyla ele alınan minyatürlerin nasıl doğru analiz edileceği anlatıldı. Farklı disiplinlerden araştırmacılara ve lisansüstü öğrencilerine yönelik düzenlenen atölyede katılımcılara minyatürü doğru okumanın yöntemleri uygulamalı olarak gösterildi. 8-12 Eylül tarihleri arasında Ayasofya Yerleşkesi’nde yapılan atölyenin ilk konusu da Ayasofya’ya ayrıldı. Suluboya sanatçısı Burhan Özer, minyatür sanatçıları Betül Bilgin ve Jahongir Ashurov, akademisyenler İlhami Danış, Hasan Fırat Diker ve Aslıhan Erkmen’in uygulama, seminer ve gezileriyle tamamlanan atölyede Ayasofya’nın minyatürdeki tasvirleri ele alındı, yeni uygulamalar üzerinde tartışıldı.
“Minyatürler veri sunan belgelerdir”
İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve minyatür sanatçısı Betül Bilgin amaçlarının Ayasofya üzerinden minyatürdeki mimari unsuları okumak olduğunu dile getirerek şunları söyledi:
“Minyatürler bugün bir sanat olarak kabul edilmekle birlikte aynı zamanda belge niteliği olan resimlerdir. Farklı disiplinlerdeki araştırmacıların belge olarak incelediği ama bazen hatalı değerlendirmelerde bulunduğu bir alan. Bu nedenle bizim amacımız doğru okuma yöntemlerini anlatmak. Minyatürü doğru okuduğunuz takdirde size çok iyi veri sunacaktır.”
Mimarlık, edebiyat ve güzel sanatlar öğrencileri ile araştırmacıların katıldığı atölyede Ayasofya’nın minyatürdeki tasvirleri ele alınırken, yapıyı eski mantıkla yeniden görselleştirme uygulamaları yapıldı. Atölye kapsamında düzenlenen Tarihi Yarımada ve Ayasofya Camii gezileri de katılımcıların ilhamını artırdı. İlhamdan Mülheme atölyesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi, Klasik Türk Sanatları Vakfı, LUKAS, PonArt ve Hahnemühle tarafından desteklendi.
*Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
